Σε παγκόσμιο επίπεδο, αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ότι οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι θα πρέπει να έχουν το ίδιο βάρος με τους οικονομικούς κινδύνους κατά τη διαδικασία λήψης επενδυτικών και χρηματοδοτικών αποφάσεων. Ειδικά όταν οι αποφάσεις αφορούν Χρηματοδότηση Έργων (Project Financing). Η Βιώσιμη Χρηματοδότηση Έργων αναφέρεται στη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών που είναι περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνες, ενώ η υλοποίηση τέτοιων έργων στοχεύει στη δημιουργία θετικών, μακροπρόθεσμων επιπτώσεων που οδηγούν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης σε όλα τα επίπεδα.
Οι προσεγγίσεις, για τη χρηματοδότηση Βιώσιμων Έργων δύναται να προκύψουν από:
- Παραδοσιακό δανεισμό: Αφορά στο δανεισμό από τράπεζα ή άλλο χρηματοδοτικό οργανισμό για τη χρηματοδότηση ενός έργου. Αυτά τα δάνεια περιλαμβάνουν όρους και προϋποθέσεις και απαιτείται ο δανειολήπτης να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια βιωσιμότητας.
- Επιχορηγήσεις (Grant funding): Πρόκειται για την παραχώρηση οικονομικής στήριξης από κυβερνητική υπηρεσία, ίδρυμα ή άλλο οργανισμό για τη χρηματοδότηση ενός έργου. Οι επιχορηγήσεις, συχνά, παραχωρούνται για έργα, τα οποία προβλέπεται να έχουν κοινωνική ή περιβαλλοντική εστίαση.
- Επενδύσεις Περιβαλλοντικού και Κοινωνικού Αποτυπώματος (Impact investing): Περιλαμβάνει την επένδυση χρημάτων σε έργα ή εταιρείες που αναμένεται να αποφέρουν οικονομικό όφελος έχοντας ταυτόχρονα θετικό κοινωνικό (π.χ. εργοδότηση) ή/και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Οι επενδυτές μπορούν να παρέχουν ίδια κεφάλαια, χρέος ή άλλους τύπους χρηματοδότησης.
- Συμμετοχική χρηματοδότηση (Crowdfunding): Αφορά στην συγκέντρωση χρημάτων για ένα έργο μέσω μικρών συνεισφορών από μεγάλο αριθμό ατόμων, συνήθως μέσω του διαδικτύου. Οι πλατφόρμες crowdfunding επιτρέπουν στα άτομα να επενδύουν σε έργα στα οποία πιστεύουν και υποστηρίζουν.
Εάν επικεντρωθούμε στον παραδοσιακό δανεισμό είναι γενικά παραδεκτό ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες) έχουν, λόγω του ρυθμιστικού τους πλαισίου, μεγαλύτερη ευθύνη να λάβουν υπόψη, κατά τη λήψη των αποφάσεών τους και τον αντίκτυπό τους ως οικονομικοί φορείς στα κριτήρια που αφορούν στο τρίπτυχο περιβάλλον, κοινωνία και διακυβέρνηση (ESG). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κεφάλαιο που παρέχουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα έργα και τις εταιρείες που χρηματοδοτούν και, τελικά, στην επιλογή των επενδυτών για την υποστήριξη νέων έργων και της κοινωνίας συνολικά (π.χ. νοσοκομεία, πάρκα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, λιμάνια και αεροδρόμια). Για παράδειγμα, υπάρχουν μερικοί διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να φέρουν την ευθύνη για τον αντίκτυπο ESG των χρηματοοικονομικών τους αποφάσεων, ενώ πλέον και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προκύπτει συμμόρφωση από το ρυθμιστικό κανονιστικό νομοθετικό πλαίσιο (Sustainable Finance). Για παράδειγμα:
- Ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις επενδυτικές τους πολιτικές και διαδικασίες για να εξασφαλίσουν ότι λαμβάνουν με συνέπεια υπόψη τη βιωσιμότητα και τους ηθικούς παράγοντες όταν λαμβάνουν αποφάσεις χρηματοδότησης.
- Συνεργασία με δανειολήπτες και ενδιαφερόμενους φορείς, δηλαδή το σύνολο της διοίκησης των οργανισμών και τους μετόχους στους οποίους δανείζουν και τους ενθαρρύνουν να βελτιώσουν τις ESG επιδόσεις τους.
- Τόσο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όσο και οι δανειολήπτες, που λαμβάνουν τα κεφάλαιά τους, μοιράζονται την ευθύνη για τον αντίκτυπο του ESG στις αποφάσεις τους. Οι δανειολήπτες έχουν επίσης την ευθύνη να εξετάζουν τις επιπτώσεις ESG στις δραστηριότητές τους και να χρησιμοποιούν τα δανειακά κεφάλαια με υπεύθυνο τρόπο.
- Υποχρεώσεις διαφάνειας με την αποκάλυψη πληροφοριών ESG: Σύμφωνα με την νομοθεσία οι οικονομικοί φορείς πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τις πρακτικές και τις ESG επενδύσεις τους με αυξημένη λογοδοσία.
- Υιοθέτηση βιομηχανικών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών: Οι οικονομικοί φορείς όπως και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δύνανται να υιοθετήσουν αναγνωρισμένα βιομηχανικά πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές που σχετίζονται με το ESG όπως, μεταξύ άλλων, οι Αρχές των Ηνωμένων Εθνών για Υπεύθυνη Επένδυση (United Nations Principles for Responsible Investment – PRI) ή του Equator Principles Association (EP), τα οποία παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινδύνων σε επενδυτικές και χρηματοδοτικές δραστηριότητες.
Οι Αρχές του Equator Principles Association (EP) για παράδειγμα, έχουν εντοπίσει ότι τα μεγάλα έργα υποδομής και τα βιομηχανικά έργα μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Οι εν λόγω Αρχές προορίζονται να χρησιμεύσουν ως κοινή βάση και πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων από τους οικονομικούς φορείς για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη διαχείριση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινδύνων κατά τη χρηματοδότηση Έργων.
Η Βιώσιμη Χρηματοδότηση Έργων, που είναι ευθυγραμμισμένη με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs), μπορεί να συμβάλει σ’ ένα πιο ανθεκτικό μέλλον υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν παγκόσμιες προκλήσεις όπως η φτώχεια, η ανισότητα και η κλιματική αλλαγή.
Όπως σημειώθηκε σε προηγούμενα άρθρα μας, οι SDGs είναι ένα σύνολο 17 παγκόσμιων στόχων, που υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη το 2015. Υιοθετήθηκαν παράλληλα από τις Πολιτικές Βιώσιμης Χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια προσπάθεια να προστατευθεί ο πλανήτης και να διασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να ζήσουν σε συνθήκες ειρήνης, υγείας και ευημερίας. Οι στόχοι καλύπτουν δράσεις που σχετίζονται με την υγεία, την εκπαίδευση, την ισότητα των φύλων, το καθαρό νερό και την αποχέτευση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη δράση για το κλίμα (Green Deal) και στοχεύουν επίσης στον τερματισμό της φτώχειας μέσω της προώθησης νέων επαγγελμάτων και θέσεων εργασίας. Είναι πολύ σημαντική η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που συνδέονται άμεσα με την εφαρμογή των προτύπων βιωσιμότητας.
Χρηματοδοτώντας έργα, που είναι ευθυγραμμισμένα με τους SDGs, οι οικονομικοί φορείς, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι επενδυτές μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της προόδου προς έναν πιο βιώσιμο και δίκαιο κόσμο. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει επενδύσεις σε πρωτοβουλίες, που παρέχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, προάγουν την οικονομική ανάπτυξη και προστατεύουν το περιβάλλον.
Η Βιώσιμη Χρηματοδότηση Έργων οδηγεί σε πιο ανθεκτικές κοινότητες και οικονομίες υποστηρίζοντας την ανάπτυξη υποδομών και άλλων περιουσιακών στοιχείων που μπορούν να αντέξουν κραδασμούς και πιέσεις, όπως φυσικές καταστροφές ή οικονομική ύφεση. Επενδύοντας σε έργα που έχουν σχεδιαστεί για να είναι ανθεκτικά, οι οικονομικοί φορείς, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι επενδυτές μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεων αυτών των γεγονότων και να προωθήσουν τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ευημερία.
